Η σιωπηλή νόσος που λέγεται Υπέρταση

Η υπέρταση θεωρείται μια σιωπηλή νόσος καθώς πολλοί από τους ασθενείς δεν γνωρίζουν καν ότι πάσχουν. Στην χώρα μας εκτιμάται ότι το 30-45% του πληθυσμού υποφέρει από αυτή, αλλά για να την αντιληφθούμε καλύτερα πρέπει πρώτα να δούμε τι είναι η αρτηριακή πίεση και ποιος είναι ο ρόλος της στην υπέρταση.

Ο ρόλος της αρτηριακής πίεσης:

Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι όλα συνδέονται με την καρδιά. Η καρδιά μας αποτελείται από πολύ ισχυρούς μύες που συσπώνται ασταμάτητα περίπου 70 φορές το λεπτό, από τον πρώτο κιόλας μήνα της ενδομήτριας ζωής μας μέχρι και το θάνατο. Η καρδιά λειτουργεί σε δύο φάσεις, τη συστολική και τη διαστολική.

Στη φάση της συστολής, η καρδιά προκαλεί υδραυλική πίεση στις αρτηρίες μας και αναγκάζει το αίμα να ρέει σε αυτές, για αυτό και είναι γνωστή και ως αρτηριακή πίεση. Στη φάση της διαστολής αντίθετα, δεν υπάρχει εξώθηση αίματος από την καρδιά. Ο κενός αυτός χρόνος όμως είναι σημαντικός ώστε να γεμίσει η καρδιά με αίμα και να το προωθήσει ξανά με την επόμενη συστολή. Κατά τη φάση της συστολής η πίεση είναι πιο υψηλή και ονομάζεται συστολική πίεση. Στη διαστολική φάση η πίεση είναι πιο χαμηλή και ονομάζεται διαστολική πίεση.

Fun Fact!

Μόλις πριν από 73 χρόνια, το 1945, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ υπέγραψε τη συνθήκη της Γιάλτας, η πίεσή του ήταν 250/150 mmHg. Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όμως τα αντιυπερτασικά, δεν υπήρχαν. Έτσι μια υπόθεση που σήμερα μπορεί εύκολα να είχε λυθεί ακόμα και από φοιτητή της Ιατρικής, μάλιστα όταν απεβίωσε  ο πρόεδρος μετά από 3 μήνες, η πίεσή του είχε φτάσει στα 300/200 mmHg.

Υπέρταση και πως δημιουργείται:

Μελέτες έχουν δείξει πως η πλειοψηφία των ενηλίκων σε κατάσταση ηρεμίας έχει αρτηριακή πίεση 120mmHg (μεγάλη ή συστολική) και 80mmHg (μικρή ή διαστολική). Σε καταστάσεις σωματικής ή ψυχολογικής έντασης (άθληση, φόβος, άγχος), η αρτηριακή πίεση μεταβάλεται-αυξάνεται, καθώς είναι ο φυσιολογικός μηχανισμός διαχείρησης εκτάκτων αναγκών του οργανισμού μας, και επανέρχεται με την υποχώρηση της έντασης.

Όταν ένας άνθρωπος βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας αλλά η πίεση του ξεπερνάει μονίμως τα 140/90, τότε θεωρείται ότι πάσχει από Υπέρταση. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν όλο το 24ωρο, ακόμα και κατά τη διάρκεια του ύπνου, η καρδιά του δουλεύει με μεγαλύτερη ένταση και καταπονείται περισσότερο.

Αιτίες Υπέρτασης και ποιοι είναι πιο επιρρεπείς:

Η Υπέρταση μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες και συνήθως οφείλεται σε 2 βασικές αιτίες. Η πρώτη είναι Ιδιοπαθής Υπέρταση καθώς συμβαίνει λόγο της δυσλειτουργίας των μηχανισμών ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης και η άλλη, Δευτεροπαθής Υπέρταση που μπορεί να οφείλεται σε κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας πχ. Νεφροπάθεια,, νοσήματα του θυροειδούς και άλλες παθήσεις.

Οι πλέον επιρρεπείς στην Υπέρταση είναι άτομα με οικογενειακό ιστορικό υπέρτασης, με παραπανίσια κιλά (υπέρβαροι – παχύσαρκοι), καθιστική ζωή και συχνή κατανάλωση αλατιού.

Ποιους κινδύνους προκαλεί η Υπέρταση:

Εάν η πίεσή μας είναι μόνιμα σε επίπεδα άνω του 140/90 mmHg τότε επηρεάζονται τόσο τα αγγεία όσο και τα όργανα του σώματός μας. Συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι επιβαρύνονται ιδιαίτερα η καρδιά, το κεντρικό νευρικό σύστημα, οι νεφροί και γενικότερα οι αρτηρίες. Έτσι είναι εξαιρετικά αυξημένος ο κίνδυνος για έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφροπάθεια, οφθαλμοπάθεια και έκπτωση νοητικών λειτουργιών καθώς και περιφερειακή αρτηριοπάθεια.

Διάγνωση της νόσου και εξετάσεις:

Για τη σωστή αξιολόγηση του υποψήφιου υπερτασικού ασθενούς, γίνεται μια συνολική εκτίμηση τόσο του ίδιου του ατόμου όσο και του τρόπου ζωής του από τον γενικό/οικογενειακό γιατρό, παθολόγο, καρδιολόγο, παιδίατρο ή νεφρολόγο (αν συνυπάρχει και νεφρική νόσος). Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, η αξιολόγηση περιλαμβάνει πλήρες ιστορικό, κλινική εξέταση, μια σειρά μετρήσεων της αρτηριακής πίεσης, αναζήτηση άλλων παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου, αναζήτηση ύπαρξης αιτίων δευτεροπαθούς υπέρτασης, διαπίστωση επιπτώσεων της υπέρτασης στο καρδιαγγειακό σύστημα και άλλων παθήσεων που συνυπάρχουν, αξιολόγηση του τρόπου ζωής του πιθανού ασθενούς και φυσικά τον καθορισμό της ανάγκης για παρέμβαση.

Θεραπευτικές λύσεις:

Η λύση για την υπέρταση διαφέρει από πάσχοντα σε πάσχοντα και εξατομικεύεται από τον θεράποντα ιατρό ανάλογα πάντα με το ιστορικό του καθενός και τους συνυπάρχοντες παράγοντες κινδύνου (κάπνισμα, παχυσαρκία, αλκοόλ, stress, δίαιτα πλούσια σε αλάτι, έλλειψη άσκησης κλπ.).

Για να μην καταφεύγουμε απευθείας σε φαρμακευτική αγωγή, σε ασθενείς με ελαφρά ή μέτρια υπέρταση συχνά επιχειρείται αρχικά δοκιμαστική θεραπεία, με βελτίωση του τρόπου ζωής και της διατροφής για 3-6 μήνες (διακοπή καπνίσματος, μείωση βάρους των υπέρβαρων ατόμων, τακτική άσκηση, αποφυγή οινοπνεύματος, περιορισμός της πρόσληψης αλατιού κλπ.).

Η γενικότερη υιοθέτηση τρόπου ζωής που επηρεάζει ευνοϊκά την αρτηριακή μας πίεση και προάγει την υγεία, επιδρά τόσο στην πρόληψη όσο και στη θεραπεία της υπέρτασης. Ο τρόπος ζωής αυτός συνιστάται σε προ-υπερτασικούς και ως πρώτο στάδιο ή συμπλήρωμα της θεραπείας σε υπερτασικούς. Σκεφτείτε μονάχα πως η αρτηριακή πίεση μπορεί να μειωθεί με 30 λεπτά σωματικής άσκησης μέτριας έντασης, όπως το γρήγορο βάδισμα, 5-6 ημέρες την εβδομάδα ή με πιο έντονη, λιγότερο συχνή άσκηση.

Πότε και πως πρέπει να μετράμε την πίεση μας;

Άτομα που δεν πάσχουν από υπέρταση δεν χρειάζεται να μετράνε την πίεσή τους περισσότερες απο μία φορά το χρόνο. Οι πάσχοντες από την άλλη μπορούν να την μετράνε περιστασιακά για να διαπιστωθεί εάν είναι στα επιθυμητά όρια 140/90. Η μέτρηση πρέπει να γίνεται σε κατάσταση ηρεμίας, σε αναπαυτική καθιστή στάση επί 5-10 λεπτά και όχι μετά από άσκηση ή γεύμα. Ιδανικές είναι οι πρωινές ώρες ή το βράδυ πριν το δείπνο. Εάν τα όρια της πίεσης είναι ανεβασμένα ακολουθούμε άμεσα τις οδηγίες του γιατρού μας.

Τι ισχύει για την υπέρταση στα παιδιά;

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η υπέρταση προκαλείται ανεξαρτήτως ηλικίας απλά τα όρια της αρτηριακής πίεσης στα παιδιά διαφέρει σε σχέση με τους ενήλικες. Για παράδειγμα η πίεση 120/80 που είναι φυσιολογική για τους ενήλικες είναι παθολογική και σημαίνει υπέρταση αν πρόκειται για ένα 7χρονο παιδί. Επόμενο είναι λοιπόν η μέτρηση της πίεσης κατά την επίσκεψη στον παιδίατρο να είναι πλέον απαραίτητη και σε όλα τα παιδιά άνω των 6 ετών.

Σύμφωνα με έρευνα του Τμήματος Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής του Πανεπιστημίου Κρήτης, το 7,4% των αγοριών και το 7,9% των κοριτσιών που πηγαίνουν νηπιαγωγείο έχουν υπέρταση ενώ αντίστοιχη μελέτη της Μονάδας Υπέρτασης της Α΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του Ιποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών, βρήκε πως το ποσοστό αυτό σε παιδιά γυμνασίου-λυκείου αντιστοιχεί σε 4,4%. Συνολικά εκτιμάται ότι στην Ελλάδα το 11% των υπέρβαρων παιδιών έχει υπέρταση.

Έχει συμπτώματα η υπέρταση;

Πολλές φορές σε έντονο πονοκέφαλο ή ζάλη μπορεί να νομίζουμε ότι έχει αυξηθεί η αρτηριακή μας πίεση και να καταφύγουμε στη λήψη φαρμάκων. Όμως η αντίληψη ότι η αύξηση της αρτηριακής πίεσης γίνεται αισθητή είναι λαθεμένη. Η κατανάλωση οποιονδήποτε φαρμάκων θα πρέπει να γίνει μόνο κατόπιν διάγνωσης για υπέρταση από τον θεράποντα γιατρό και πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του.

Για να ενημερωθείτε παραπάνω για την υπέρταση, επικοινωνήστε με τους γενικούς – οικογενειακούς γιατρούς του Νοσοκόμα Στο Σπίτι στο 11311 ή επισκεφθείτε μας στα κεντρικά μας γραφεία εντός της ΔΕΘ για προσωποποιημένη εξέταση